Op 27 mei werd op de PThU Groningen de studiedag ‘Op eigen benen staan? Autonomie als horizon in de zorg’ gehouden, georganiseerd door PThU en de faculteit GG/GW RuG samen. De dag gold tevens als oprichtingsbijeenkomst van het Noordelijk Netwerk voor Zingeving en Ethiek, bedoeld om de samenwerking tussen universitair onderzoek en het werkveld van de zorg vorm te geven en verder te stimuleren.
Autonomie is in de zorg een belangrijke waarde. Maar wat verstaan we eronder? Het gaat erom mensen weer of zoveel mogelijk op eigen benen te laten staan. En wat als dat niet lukt? En hoe krijgt zij in verschillende praktijkvelden van de zorg gestalte?
Frits de Lange opende, door autonomie te omschrijven als ‘het vermogen om vorm te geven aan de eigen uniciteit’. Christoph Jedan (RuG) plaatste kritische kanttekeningen bij het moderne autonomie-ideaal. In de oudheid konden we elkaar nog troosten; nu sluit iedereen zich op in de cocon van zijn eigen individualiteit. Marian Verkerk (UMCG), verstond autonomie als het antwoord op de vraag ‘wat het betekent om jou te zijn’, maar legde minder nadruk op het ideaal, maar op de werkelijkheid die er vaak haaks op staat: in de zorg (maar daar niet alleen) wordt mensen onrecht gedaan, doordat er niet werkelijk naar hen geluisterd wordt. Hetty Zock (RuG) wees er in haar bijdrage over compassie op dat autonomie niet de enige, noch de hoogste waarde is in de zorg. Maar laat compassie dan alsjeblieft geen ‘buzz woord’ worden in de zorg, maar kritisch worden onderzocht. In de discussie met de deelnemers, geleid door Theo Boer, bleek dat er alleen vanuit de zorgpraktijk zelf zinvol over autonomie kan worden gesproken. 
In de middag kwam die zorgpraktijk voluit aan het woord. Marianne Dijk (Geestelijk Verzorger Isala, Zwolle) liet verschillende gezichten zien van autonomie in de hektiek van een algemeen ziekenhuis. Hoe patiënten daarin worden ondersteund, als ze kluts kwijt zijn. Maar ook hoe er soms een ‘afschuifautonomie’ ontstaat: het is uw beslissing, wij kunnen niets meer voor u doen. Sjoukje Eringa (Geestelijk Verzorger, Delfzijl) deelde haar ervaringen in het verpleeghuis met mensen met dementie, en hoe je hun autonomie kunt ontdekken door intensief met hen op te trekken en hun wereld te delen. Peter de Rijk (Geestelijke Verzorger Lentis, GGZ) liet tenslotte zien dat visies op autonomie door het werkveld gekleurd worden: de psychiatrie zet in op rehabilitatie en herstel van cliënten, om hen waar mogelijk de regie over het eigen leven weer te geven.
Het Noordelijk Netwerk voor Zingeving en Ethiek zag aan het eind van de dag met een symbolische handeling het licht. Martin Walton ontwierp een veelkleurig logo voor deze Continuing Conversatioin on the Colors of Care. Hij liet de wetenschappers van PThU en RuG met veelkleurige linten verbinding zoeken met werkers in de zorg. Zij zullen de komende jaren, onder meer in studiedagen als deze, hopelijk vaak elkaars gezelschap en expertise zoeken.
