De bruiloft van prins Harry en Meghan Markie op 19 mei 2018 zal herinnerd worden als de bruiloft van de preek. Bisschop Michael Curry hield, zoals alleen Afro-Amerikaanse voorgangers dat kunnen, een meeslepend en vurig pleidooi voor de liefde. ‘Love is the way… Liefde is niet zelfzuchtig, en als ze een offer brengt, krijgt ze bevrijdende kracht en kan ze de wereld veranderen’, klonk het over de hoofden van het bruidspaar heen. Het was alsof Martin Luther King’s visioen uit 1963 (‘I have a dream…’) weer tot leven kwam.
De bisschop stal het hart van miljoenen. En terecht. In mijn Facebook bubbel waren collega predikanten lovend en natuurlijk ook een tikkeltje jaloers. Zo zouden ze zelf ook graag een huwelijkspreek willen houden: bezield en uit het hoofd. Maar het belangrijkste was natuurlijk dat het evangelie weer eens voor een wereldpubliek had geklonken. Liefde is de weg! Jezus begon met die boodschap een revolutie in de geschiedenis van de mensheid, stelde Curry. De liefde van God is een macht die de wereld kan veranderen. Buurten en gemeenschappen, regeringen en naties, bedrijfsleven en de financiële sector – als de liefde het daar voor het zeggen krijgt is er geen armoede meer en zijn de zwaarden tot ploegscharen omgesmolten.
Een prachtpreek. Of toch niet helemaal? Hier en daar klonk ook wat kritiek. Dat de preek te lang was, en dat het bruidspaar eigenlijk helemaal niet persoonlijk werd aangesproken, en dat het begrip liefde vaag bleef en niet werd gedefinieerd. Mwah… een beetje zuur, zo’n commentaar.
Lastiger vond ik een andere kanttekening: dat een pleidooi voor liefde in politiek en business toch op z’n minst een tikkeltje naïef is. Vertel het aan Trump en Poetin, Assad en Kim Yong-un – en ze lachen je uit. In hun wereld van grote ego’s – de echte? – gaat het om eigenbelang, macht en geweld. Wie daar leeft volgens de wet van de liefde, legt uiteindelijk het loodje. Denk aan dr King zelf. In een huwelijk, ja daar is liefde de koninklijke weg. Maar daarbuiten heerst de wet van de jungle en geldt het recht van de sterkste. Had de bisschop die twee werelden niet strikt moeten scheiden?
In de weken rond die Royal Wedding behandelden we op college met studenten diezelfde vraag, en zagen hoe de kerk vanaf Augustinus er al mee worstelt. De Stad Gods is in een eschatologische strijd verwikkeld met het Rijk van de Wereld. Het makkelijkste is dan om te doen alsof ze niks met elkaar te maken hebben. In de jaren dertig van de vorige eeuw lieten kerken met een beroep op de Twee Rijken het nazisme zijn gang gaan.
We lazen er Luther, Bonhoeffer en Reinhold Niebuhr op na. Ook voor hen wijst het evangelie liefde als de weg. Alleen erkennen ze dat de liefde van God niet altijd en overal dezelfde vorm heeft. Soms hult zij zich in het jasje van recht en rechtvaardigheid, en vraagt ze om pijnlijke ingrepen en snoeihard beleid. Soms (maar daar verschilt de traditie over) vraagt ze zelfs om een dosis afgepast geweld.
Dat zijn koude woorden, maar ook daarachter zit vurige liefde van God. Het Rijk van God laat de wereldstad niet met rust. Nee, de bisschop was niet naïef. Hoogstens een beetje ongeduldig.
Column PThUnie jg 12, nr. 2, juli 2018, p.9