(Column De Verwondering december 2016)
Zou jij duizend jaar oud willen worden? Aubrey de Grey, een Britse wetenschapper, denkt dat het kan. Je kinderen zullen je al één keer, je kleinkinderen drie, vier keer overleven. ‘We’re gonna fix it!’ riep De Grey telkens enthousiast uit in een Studium Generale lezing voor een zaal vol jonge techneuten. Hartfalen, kanker, CVA’s, Alzheimer, broze botten – we gaan er nu nog dood aan, maar niet meer voor lang. De studenten bedachten de slimste vragen om de haalbaarheid van zijn utopie door te prikken, maar vergeefs. De Grey had zijn antwoord steeds klaar. ‘We’re gonna fix it!’
Een oude dame stond tenslotte op, de weduwe van de natuurwetenschapper wiens nagedachtenis geëerd werd met de lezing. Rond de negentig was ze.
‘Maar meneer De Grey, ook al is het mogelijk, ik wíl helemaal niet zo oud worden! Ik vind het na de honderd wel mooi geweest.’
Ik zag de wetenschappers in spe denken: ‘Ai wat een vergissing! Als we flink door knutselen maken we ook dat deze oude dame zich weer piepjong voelt, altijd gelukkig en goed geluimd. Ook van haar leven zal ze dan nooit genoeg krijgen!’
De Mens 2.0 is in aantocht. De Grey overdrijft over wat mogelijk is, maar ondertussen wordt er al flink gesleuteld aan onze genen. Nog even en we worden ‘onherstelbaar verbeterd,’ om met Gerrit Komrij te spreken.
Wat daarvan te denken?
Leo Vroman gaf de mooiste definitie van mens zijn die ik ken:
‘Mens is een zachte machine,
een buigzaam zuiltje met gaatjes,
propvol tengere draadjes
en slangetjes die dienen
Voor niets dan tederheid
en om warmer te zijn dan lucht.’
Die draadjes knappen soms en de slangetjes gaan lekken. Onze zachte machine kan best een upgrade gebruiken, helemaal als we tegen de honderd lopen. Als we die ellende eens en voor al voor ons nageslacht kunnen voorkomen, waarom zouden we dat niet doen?
Maar waar houdt het op?
Vroman weet het wel: zonder tederheid en warmte zijn we geen mens meer. Als we de liefde uit onszelf weg sleutelen, worden we robots.
Ik vermoed dat de weduwe die avond haar man extra miste. Wat die knappe studenten in de zaal later ook zullen bedenken, dat kunnen ze niet meer goed maken. ‘We’re not gonna fix that.’
Voor tederheid bestaan geen techniekjes.